Terwijl de pensioenfondsen er steeds belabberder voorstaan wordt duidelijk dat het het vorig jaar bereikte pensioenakkoord knollen voor citroenen verkoopt.
Het begint er steeds meer op te lijken dat het pensioenakkoord dat vorig jaar is overeengekomen inderdaad het beloofde moeras is waarin de uitwerking van de globale afspraken wegzinkt. De pensioenfondsen hebben helemaal geen geld om alle wensen uit dat akkoord te financieren. Door nog verder dalende rente en de recente gebeurtenissen op de beurzen staan de pensioenfondsen er belabberd voor. Korting van pensioen komt vast weer ter sprake maar zal, net als vorig jaar, waarschijnlijk door een politieke noodgreep van de minister worden vermeden.
Wanhoop
Hoe wanhopig men in dit dossier inmiddels is, valt op te maken uit de verhalen dat men nu praat over een pensioensysteem waarbij niet de afgesproken uitkering in enige vorm voorop staat maar de ingelegde premies plus rendement hierover. Je moet in dat systeem maar afwachten wat je pensioenspaarpot aan uitkering kan kopen.
Dit systeem waarbij je pensioenspaarpot bepalend is voor je toekomstige pensioenuitkering heet met een mooi Engels begrip defined contribution. Het is zeer handig voor werkgevers en pensioenfondsen; voor werkgevers is meteen duidelijk wat de pensioenkosten zijn, er hoeven later geen bijstortingen in het pensioenfonds plaats te vinden. Pensioenfondsen verworden tot beheerders van vele individuele pensioenspaarpotten, en hoeven niets meer toe te zeggen. Onnodig om te zeggen dat de risico’s in dit systeem geheel bij de pensioengerechtigden liggen.
Trendbreuk
Als dit de richting is waarin de discussie zich blijft ontwikkelen dan is het waarschijnlijk toch waar dat alles wat in de VS gebeurt dertig jaren later ook in Nederland gebeurt. Het systeem van defined contribution komt rechtstreeks uit de States en was lange tijd een no go area voor met name de vertegenwoordigers van werknemers. Dat vakbonden hier nu blijkbaar serieus over praten betekent een enorme trendbreuk in het Nederlandse pensioenstelsel.
Wat nog gekker is betreft de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers zoals die ook in het pensioenakkoord was opgenomen. Dit is natuurlijk een wezensvreemd onderdeel van dit akkoord, het heeft helemaal niets met pensioen te maken. Het is er door de sociale partners in gerommeld om een niet bestaand probleem op te lossen. Ondernemers zijn zeer wel in staat om zelf hun arbeidsongeschiktheidsfinanciën te regelen en willen dan ook helemaal geen verplichte regeling.
Mislukking
Als je hoort wat de contouren worden van deze verplichte regeling dan begrijp je zeer goed dat er weer knollen voor citroenen verkocht worden. Er wordt gesproken over een uitkering van maximaal 1.650 euro bruto per maand, na een wachttijd van een jaar, en dat kost dan ongeveer 200 euro per maand. Je verzekert je dus van een uitkering van bijstandsniveau, je krijgt die pas na een jaar maar je moet wel iedere maand flink betalen. De enige opt-out is het hebben van personeel, terwijl niemand kan uitleggen dat het risico op arbeidsongeschiktheid van bijvoorbeeld een adviseur met een secretaresse wezenlijk lager is dan een adviseur zonder datzelfde personeelslid.
We zitten dus nu in een situatie waarbij de maatregelen van het pensioenakkoord waarschijnlijk tot iets volkomen anders dan de gepresenteerde hoofdlijnen zullen leiden. Je kunt rustig stellen dat het pensioenakkoord dan als mislukt mag worden beschouwd. En dan wordt een wezensvreemd onderdeel daarvan als een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers wel ingevoerd? Wat mij betreft gaat ook die regeling terug naar de tekentafel, wordt er overlegd met de doelgroep en kunnen ondernemers op vrijwillige basis deelnemen.
