Onze samenleving bestaat uit verschillende generaties die op een min of meer harmonieuze wijze met elkaar samenleven. Iedere generatie draagt bij aan de samenleving of krijgt uit diezelfde samenleving ondersteuning. Het belang van de samenleving gaat boven het directe belang van de generatie. Zo ging het al eeuwen en zo gaat het nu nog steeds.
Er komen de laatste tijd helaas wel wat haarscheurtjes in dit eens zo harmonieuze samenleven. De huidige corona toestand bracht een nieuwe aan het licht. De verschillende gezondheidsbelangen van de generaties bleken opeens scherp toegenomen; de ouderen vallen in de risico groep en willen allerhande restricties aanvaarden en aan anderen opleggen om niet ziek te worden. Jongeren worden wel besmet maar nauwelijks ziek en willen graag zonder al te veel beperkingen doorgaan met hun leven en werk. De eerste verwijten van de ene generatie aan de andere hebben al geklonken, en alhoewel dat op individueel niveau wellicht nauwelijks impact heeft gehad lijkt er in de samenleving toch iets veranderd.
Ook de economische en financiële gevolgen van de corona toestand kunnen voor een verdere verwijdering van de generaties gaan zorgen. Wat er ook van de maatregelen van het kabinet gezegd kan worden, het is goed dat er iets gebeurt om de gevolgen van de zelf opgelegde lockdown te beperken. Het kabinet heeft nu als motto ‘we investeren ons de crisis uit’ en geeft tientallen miljarden euro’s uit. Dit geld wordt geleend en verhoogt op deze manier onze staatsschuld. Van een nationale spaarpot was natuurlijk geen enkele sprake, slechts van capaciteit om meer te lenen.
Investeren is een verstandige keuze van het kabinet om de economie op de been te houden. Investeren betekent de toekomstige verdiencapaciteit van het land te vergroten. Dat is helaas niet wat er met de geleende miljarden gebeurt; er worden voornamelijk uitkeringen en subsidies verstrekt die het huidige inkomen op peil moeten houden, de huidige status quo behouden. Er wordt dus gewoon geconsumeerd in plaats van geïnvesteerd.
Of dit gaat helpen om sterker uit de crisis te komen kan worden betwijfeld. Voorbeelden uit Zuid-Europa zijn wat dat betreft niet veelbelovend. Daar wordt ook altijd gezegd dat de staat wil investeren om uit de crisis te komen. Nederland is daar nooit voorstander van geweest omdat dit nog nooit heeft gewerkt en alleen maar heeft geleid tot hogere staatsschulden en een roep om nog meer ‘investeringen’. De vraag is dan ook of het in ons land, met de huidige focus op consumptie, wel gaat werken.
Het kenmerk van een schuld, ook een staatsschuld, is nog steeds dat die ooit moet worden terugbetaald. De jongere generaties zullen daarvoor moeten opdraaien, terwijl er nauwelijks toekomstige verdiencapaciteit wordt gerealiseerd met het besteden van deze middelen en er voornamelijk direct wordt geconsumeerd. Het lijkt erop dat het kabinet deze rekening, verwijzend naar de huidige lage rente, graag doorschuift. Het is wat mij betreft zeer de vraag of dit terecht is. Jongeren lijken al aardig de klos door de corona maatregelen en kunnen zich op langere termijn behoorlijk bekocht gaan voelen door de gekozen vormen van crisisbestrijding. Het is tijd om het kabinet op dit punt kritisch te bevragen voordat het generatiepact gierend uit de bocht vliegt.
