De almaar doorgaande stijging van de AOW leeftijd wordt door steeds meer partijen als een probleem ervaren. Het besef dat bij werknemers allang bestaat, namelijk dat een groot deel van hen de steeds hogere AOW leeftijd niet werkend kan halen, begint ook door te dringen bij de werkgevers. Die zien hun werknemers op hogere leeftijd toch uitvallen en de daarmee gepaard gaande kosten oplopen. Die kosten komen tot uiting in hogere ziektekosten (loondoorbetaling etc.) en meer loonkosten door een lagere productiviteit. De pensioenkosten mogen dan wellicht zijn gedaald, het is nog maar de vraag of deze daling opweegt tegen de stijging van de andere kosten. De uitval valt met name te constateren bij de zogenaamde zware beroepen. Alhoewel iedereen hierbij meteen een beeld heeft is het tot op heden niet gelukt hiervoor een algemeen geaccepteerde definitie te formuleren. En dat zal ook niet snel lukken; denk alleen al aan de vraag of zowel fysieke als psychische aspecten moeten worden meegenomen. Dus niet alleen de stratenmaker met zijn versleten rug maar ook de onderwijzer met zijn burn outs als een zwaar beroep zien. Lastig dus om hier een uitzondering voor te maken. Evenzo lastig is het om te bepalen dat na bijvoorbeeld 45 jaren te hebben gewerkt de AOW kan worden uitgekeerd. Dit is meen ik niet centraal vastgelegd in Nederland. Bovendien, wat is werken? Sluiten we aan bij bestaande definities, bijvoorbeeld van het UWV? Toch zou het wijs zijn als in de AOW een keuzemogelijkheid zou komen die het voor mensen mogelijk maakt (deels) eerder te stoppen met werken. Dat kan de angel uit de hoogoplopende discussie over een verdere verhoging halen.
Ik was onlangs in de Verenigde Staten en heb daar met veel mensen gesproken. Een van de onderwerpen die steevast aan de orde kwam was social security. Dit is een geliefd onderdeel van de beperkte verzorgingsstaat die de VS zijn. Social security regelt een oudedagspensioen voor iedere Amerikaan, en voor de gemiddelde werkende Amerikaan is dit een belangrijk onderdeel van zijn totale pensioenpot. De richtleeftijd van social security is 67 jaar maar iedereen wordt pas echt enthousiast van het feit dat je ervoor kunt kiezen al vanaf je 62e levensjaar social security op te nemen. Uiteraard gaat dit gepaard met een minder hoge uitkering maar dat neemt men graag voor lief. Werkelijk iedereen die ik sprak had gekozen voor uitkering vanaf 62 jaar en had daar een goede reden voor. Het is niet zo dat je van het bedrag dat je vanaf je 62e kreeg ruim kunt leven. Maar als je goed kunt rekenen, wellicht iets minder consumeren of uit andere pensioen- of spaarpotjes geld kunt regelen dan is het een prima basis voor je oude dag. Of je gaat weer een paar dagen werken, dat is in de VS doodgewoon voor ouderen. De arbeidsmarkt is daar zeker op dit moment zo dynamisch dat ook ouderen gewoon banen kunnen vinden.
Ik pleit ervoor het ook in Nederland mogelijk te maken om AOW te kunnen opnemen vanaf de leeftijd van 62 jaar. Er is behoefte aan enige flexibiliteit. Het is een kwestie van rekenen om te bepalen welke korting dan moet worden toegepast. Maar dan heeft iedereen die wil de mogelijkheid om hiermee rekening te houden met zijn oudedagsplanning. Wie had ooit gedacht dat de VS een voorbeeld op het gebied van sociale zekerheid zouden kunnen zijn voor Nederland!
